Cha mẹ cần lưu tâm những gì khi trẻ bước vào tuổi dậy thì?

Khi còn nhỏ, trẻ rất thích cùng bố mẹ đi dạo phố mua đồ chơi, đi du lịch… thích tâm sự với bố mẹ. Khi lớn lên, dần dần trẻ không thích nói chuyện, không muốn kể những chuyện của nhà trường cho bố mẹ nghe, không muốn kể những chuyện của bạn học với thầy giáo, chôn chặt niềm tâm sự vào trong cõi lòng, hoặc trút vào trang nhật ký, khóa kín trong lòng mình. Nếu bố mẹ xem trộm nhật ký của chúng, sau khi phát giác chúng sẽ nổi cáu. Những đứa trẻ đang ở trong thời kỳ này, tình cảm không ổn định, dễ xúc động, vô cùng yếu đuối, khó vượt qua được tình cảm ủy mị, luôn làm hỏng việc.

(Ảnh minh họa)

Đặc điểm tâm lý cơ bản của tuổi dậy thì là:

– Một là, ý thức giới tính bắt đầu phát triển và dần dần tăng lên.

– Hai là, những tình cảm của người lớn và ý thức độc lập mạnh mẽ.

– Ba là tính kín đáo đan xen tính phóng khoáng, không muốn chuyện trò với thầy cô, bố mẹ nhưng lại có tâm lý kết bạn tương đối mạnh.

– Bốn là, tự kìm chế mình kém, tình cảm luôn thay đổi, nóng nảy, đau khổ, trầm mặc, cô độc, gặp chuyện không may dễ bi quan, thất vọng.

Đặc điểm tâm lý của tuổi dậy thì là do đặc điểm sinh lý quyết định. Đặc điểm sinh lý đột xuất của tuổi dậy thì là do ảnh hưởng tác dụng của nội tiết tố, cơ thể của trẻ đã có sự thay đổi rõ ràng. Đời người có hai lần ở đỉnh cao của sự phát dục.

– Lần thứ nhất là thời kỳ một tuần tuổi trong thai nhi.

– Lần thứ hai là ở tuổi dậy thì. Thời kỳ này là thời kỳ quá độ từ thiếu niên phát triển thành người lớn, là giai đoạn phát dục vô cùng mạnh mẽ.

Sự chín muồi về giới tính là tiêu chuẩn chủ yếu. Nhìn chung nữ giới ở vào tuổi 11, 12, nam giới ở tuổi 12, 13 là bước vào tuổi dậy thì. Như, kinh nguyệt của các cháu gái bắt đầu xuất hiện. Các bé trai bắt đầu dị tinh. Đó đều là tiêu chuẩn chủ yếu bước vào tuổi dậy thì. Sự thay đổi to lớn về sinh lý ở tuổi dậy thì, đặc biệt là sự dần dần chín muồi của hệ thống sinh dục, có ảnh hưởng to lớn đối với trạng thái tâm lý của trẻ. Thiếu nữ e thẹn thấy sự thay đổi của thân hình do bầu vú dần dần phát triển. Nam giới thấy sự thay đổi trên bộ mặt của mình, cũng cảm thấy ngại ngùng. Chúng bắt đầu chú ý đến bạn khác giới, thậm chí suy nghĩ mông lung, dẫn tới học tập sa sút.

Tuổi dậy thì là thời kỳ then chốt của một đời người. Bố mẹ nên có sự hướng dẫn và giáo dục hợp lý và kịp thời ở thời kỳ này, bảo đảm cho trẻ có tâm hồn và thể xác khỏe mạnh, làm cho chúng thuận lợi bước vào giai đoạn của người lớn.

Làm thế nào để giúp trẻ bước vào tuổi dậy thì một cách thuận lợi?

1/ Quan tâm và hiểu chúng. Gia đình là tế bào của xã hội. Bố mẹ là người thầy đầu tiên của trẻ. Khi chúng còn nhỏ, bố mẹ cần chăm sóc, khuyên bảo và kiên trì giáo dục. Trẻ đã lớn, đặc biệt là khi đã vào tuổi dậy thì, càng cần phải quan tâm và hiểu chúng hơn. Muốn hiểu chúng thì phải thường xuyên tâm sự với chúng, hỏi han tình hình hoạt động ở trường, gợi mở để trẻ nói thật lòng mình. Khi gần gũi nên tìm hiểu tâm lý của chúng. Trẻ còn có thế giới riêng của nó. Những lời nói thầm thì to nhỏ và bí mật của chúng có rất nhiều. Các bậc cha mẹ nên tôn trọng quyền “bảo mật của chúng, không nên tra hỏi quá nhiều, càng không nên xem trộm nhật ký của chúng”. Đối với những hoạt động độc lập của trẻ cũng không nên coi nhẹ. Bố mẹ nên thường xuyên chú ý quan sát sự thay đổi về tâm lý của trẻ cùng với những sự việc, hành vi cử chỉ mà trẻ tiếp xúc. Tiêu diệt những hành vi sai lầm từ lúc mới manh nha.

2/ Giúp đỡ trẻ nắm vững tri thức khoa học khi trẻ đến tuổi dậy thì, nên cho chúng biết một số tri thức khoa học. “Cần phải chuẩn bị tốt về lý trí của chúng trước khi bản năng giới tính của chúng vừa mới thức tỉnh”. Ví dụ: Trước khi các bé gái có kinh nguyệt lần đầu, người mẹ nên nói với con thế nào là kinh nguyệt, làm cho chúng hiểu được rằng kinh nguyệt là một hiện tượng sinh lý bình thường. Những thứ dùng trong những ngày khi có kinh phải sạch sẽ. Trong lúc có kinh phải giữ ấm, không nên ăn, uống những thứ lạnh, tránh lao động nặng và hoạt động mạnh; Đối với bé trai, nên kịp thời cho chúng biết rằng di tinh là một hiện tượng sinh lý bình thường. Nếu phát hiện trẻ có hiện tượng thủ dâm, cần phải giúp đỡ chúng nhận thức được sự nguy hiểm của thủ dâm, giáo dục chúng sống có nề nếp, làm việc nghỉ ngơi theo đúng giờ giấc, đọc sách báo lành mạnh và xem những băng hình có lợi cho sức khỏe tâm hồn, tăng cường tham gia hoạt động văn hóa xã hội. Có thể nêu ra một số câu hỏi về giới tính đối với trẻ, và cần phải dựa vào trình độ hiểu biết của chúng mà trả lời cho chúng một cách khoa học, không được nói dối chúng, tạo nên vẻ thầm bí, càng không được quá sớm đi vào vấn đề phức tạp của yêu đương.

3/ Giáo dục trẻ tự giữ gìn mình.

Cùng với sự tăng cường thâm nhập không ngừng về văn hóa và lượng tin về giới tính của phương Tây trong thời cải cách mở cửa. Sự hòa trộn giữa truyền thống và hiện đại, giữa quan niệm giới tính đúng đắn và sai lầm đã hình thành một môi trường văn hóa vô cùng phức tạp. Thanh thiếu niên chưa thể hình thành quan niệm đạo đức giới tính đúng đắn, chưa nắm vững tiêu chuẩn phán đoán đúng sai một cách chính xác. Đối với điều này, các bậc cha mẹ cần phải hết sức coi trọng, giáo dục con cái tự kìm chế, tự bảo vệ mình, tránh một mình đến những nơi vắng vẻ ở qua đêm. Nếu không đi không được, thì tốt nhất phải có mấy người cùng đi, hoặc do người lớn dẫn đi, không được xa rời tập thể để hành động một mình. Các bé gái, không nên bắt chuyện với những nam giới không quen biết, nếu gặp bạo lực hoặc uy hiếp của kẻ xấu cần phải bình tĩnh đồng thời dũng cảm chống trả và bắt kẻ xấu. Không nên chạy theo mốt mới. Phải nhận thức được rằng trang phục khỏe mạnh đại chúng là lớp màu sắc bảo vệ hạn chế thấp nhất sự ô nhiễm của xã hội. Các bé trai cũng cần phải tăng cường bảo vệ mình, không bị mắc lừa kẻ xấu, không chơi với lớp người hư hỏng, sống trong sạch và yêu đời…

Nếu cha mẹ kịp thời dạy bảo trước khi con cái bước vào tuổi dậy thì để chuẩn bị đầy đủ về lý trí, thì trẻ có thể sống tuổi dậy thì tươi đẹp.